Lên mạng ngày 29/1/2009
BỆNH UNG THƯ
Theo thống kê của bộ y tế Hoa Kỳ thì mỗi năm dân chúng ở xứ sở này về bên kia thế giới do bệnh ung thư xếp hàng thứ 2 sau bệnh tim. Khoa học ngày nay vẫn chưa chế ngự được bệnh ung thư, tuy nhiên vẫn có cách phòng và truy tầm sớm thì 1 số trường hợp sẽ được quẳng gánh lo đi mà vui sống.
Lần về thăm quê nhà lần này tôi đã chứng kiến một người đàn ông bị ung thư gan đã vĩnh viễn ra đi ở tuổi 59 vào ngày 27-12-2008 ở huyện Lai Vung tĩnh Đồng Tháp.
Hôm 22-12-2008, có một người ở Tân Châu tĩnh An Giang phải xa lìa người vợ thân thương và 2 con thơ tuổi đời 27 vì bệnh ung thư dương vật, do không hiểu rõ sớm.
Nơi phi trường Tân Sơn Nhứt ngày 13-01-2009, tôi tiển đưa người bạn trở về Hoa Kỳ cần ngay một cuộc phẩu thuật để lấy ra hết những tế bào ung thư ngực thì sức khỏe sẽ bình thường. Người bạn này kể cho tôi biết có “painless nodule” từ lâu mà cứ nghĩ là không có sao, bây giờ có dấu hiệu to dần và “nibble retraction” đấy là tế bào ung thư ngực đang phát triển mạnh, phải lấy hết tế bào ung thư ra thì diệt tận gốc rễ. Nếu để trễ thì tế bào sẽ phát triễn nhanh chạy vào mạch máu… sẽ bất trị.
Nhớ lại vào 10 năm trước, tôi đã giải thích cho một người trong xóm có triệu chứng nhức đầu rất nặng và mờ một bên mắt, hôm ấy anh kể cho tôi triệu chứng đầu nhức như búa bổ, khi vác lúa để lên máy suốt lúa có đôi lần phải té ngã vì nhức đầu, chóng mặt, mờ mắt, đi đứng mất quân bình… có lúc phải nằm dài trên ruộng lúa, những người làm việc ngoài đồng cười rộ lên “…làm bộ, giả đò…”. Tôi giải thích đấy là triệu chứng của ung thư não: mắt mờ, nhức đầu nặng, đi đứng không vững… chỉ vài giờ sau cùng ngày, anh ấy bất tỉnh, gia đình đưa đến bệnh viện thị xã Sađéc, trong phút chốc trút hơi thở sau cùng ở tuổi 49 vì bệnh ung thư não vào thời kỳ cuối.
Sinh lý cơ thể vẫn còn rất nhiều huyền bí, đến bây giờ khoa học vẫn chưa giải thích thỏa đáng. Từ xưa khoa học gia cố gắng giải thích sự phát triển của tế bào từ lúc khởi thủy. Theo 2 khoa học gia sinh học là Mono và Jacob giải thích rằng khi phôi thai tế bào bắt đầu phân cắt để chuyên hóa ra từng bộ phận thành 3 lớp chánh của phôi thai (ectoderm, mesoderm và endoderm), khi 1 tín hiệu đưa ra rồi thì không lặp lại vì tín hiệu sau giống tín hiệu trước sẽ bị yểm đi… bởi vậy sự chuyên hóa phát triển thành da, xương, bắp thịt, thần kinh, cơ quan nội tạng…để hình thành “long thể”.
Cách giải thích như trên thì nghe cũng ổn đấy. Nhưng khi đã trưởng thành, tế bào phân cắt đại tràng (bệnh ung thư), đưa đến sự bất quân bình trong cơ thể thì giải thích sao đây? Sinh học vẫn còn bí ẩn, chưa giải thích chuyện “đã rồi” cho hợp lý. Nếu cho rằng thực phẩm dư thừa mới sinh bệnh ung thư cũng có lý, khi đó những nơi thiếu thực phẩm thì bệnh này vẫn hiện hữu thì lối giải thích trên nghe không ổn.
Bệnh ung thư, y khoa phân ra 3 loại:
1- Loại I: tế bào phát triển không di chuyển gọi là benign (khối u): Tế bào phát triển nhiều ở 1 chổ cố định. Benign là danh từ gọi chung cho nhóm tế bào ung thư cô động ở một nơi, dùng chữ -oma; thí dụ: schwannoma (phát triển nhanh của “schwann cell”). Có 2 tên gọi ngoại lệ là multiple myeloma và hemangioma không phải benign nhưng dùng chữ -oma để gọi.
2- Loại II: di chuyển gọi là malignancy = metastasis: tế bào vừa phát triển đại trà vừa di chuyển khắp châu thân qua hệ thống tĩnh và động mạch, dùng chữ ---- carcinoma, thí dụ: broncogenic carcinoma (bệnh ung thư phổi).
3- Loại III: ban đầu là benign sau đó biến thành malignancy, thí dụ: ung thư vú, ung thư nhiếp hộ tuyến…
Cho đến bây giờ chưa có cách trị bệnh ung thư một cách hoàn hảo. Nhưng trong một số trường hợp trong giai đoạn mới phát khởi bệnh ung thư vẫn được trị dứt bằng cách “remove” như ung thư ngực (breast cancer), ung thư nhiếp hộ tuyến (prostate cancer).
Y khoa ngày nay trị dứt bệnh ung thư bằng cách giải phẩu nếu lấy hết tế bào ung thư “benign” khi mới phát hiện và dùng radiation therapy (radiation là phóng xạ, therapy là trị liệu),(chemotherapy là dùng thuốc uống hay chích, psychotherapy là tâm lý trị liệu…).
Ung Thư Vú: thường xảy ra ở nữ giới, nam giới có nhưng rất ít. Phụ nữ ở tuổi 20-39 nên khám vú theo tiêu chuẩn y tế mỗi 3 năm, tự khám vú mỗi tháng. Phụ nữ 40 tuổi nên chụp hình tế bào mềm của vú (mammogram) hằng năm, khám vú mỗi năm 1 lần và tự khám vú xem có “nodule” bất thường không đau, 2 bên vú có cân xứng hay bất cân xứng.
Ung Thư Cổ Tử Cung: Nên thử pap smear và khám âm đạo hằng năm. Sau 3 lần khám nghiệm bình thường thì xét nghiệp pap smear ít hơn.
Ung Thư Nhiếp Hộ Tuyến: ở nam giới trên tuổi 50 thử máu đo mức PSA (prostate specific antigen) và khám trực tràng hằng năm. Đàn ông có thân nhân bị ung thư nhiếp hộ tuyến thì nên thử PSA lúc 45 tuổi.
Ung Thư Ruột Già: trên 50 tuổi cả phái nam và nữ nên khám ruột già flexible sigmoidoscopy và chụp quang tuyến barium enema mỗi 5 năm hay khám colonoscopy mỗi 10 năm. Trong gia đình có người bị ung thư ruột già thì nên truy tầm trước tuổi 50.
Viêm Gan và Ung Thư Gan: Viêm gan là siêu vi khuẩn sống ký sinh vào tế bào gan. Mãi đến năm 1987 khoa học mới xác nhận được siêu vi khuẩn gây ra bệnh viêm gan C, trước đó y khoa gọi là “non A, non B”. 80% viêm gan B biến thành ung thư gan. Theo trung tâm về gan tại đại học Stanford ở bắc California Hoa Kỳ thì đàn ông Việt Nam có lịch sử ung thư gan cao nhất thế giới. Vậy phải xét nghiệm viêm gan B và C, nên chủng ngừa viêm gan B, hiện nay chưa có thuốc chủng ngừa viêm gan C (đang chờ đợi trong thí nghiệm hy vọng sẽ có trong tương lai gần). Sinh lý dinh dưỡng học cho biết 1 phân tử rượu vào bao tử đến gan thì trách nhiệm của gan phải giải độc phân tử rượu này, vậy uống rượu triền miên thì rất nguy hại cho tế bào gan đấy!
Ung Thư Phổi: Theo thống kê cơ hội ung thư phổi có tỷ lệ cao với người hút thuốc lá, vậy phương pháp phòng ngừa ung thư phổi là đừng nên nghiện thuốc lá. Triệu chứng ung thư phổi là sụt cân nhanh mà không giải thích được lý do, dĩ nhiên là sau đó bị trục trặc hệ hô hấp... “long thể” sẽ gầy gò…
Ung Thư Não: Bệnh nhân nhức đầu như búa bổ 24/24, mờ mắt khi tế bào mắt (optic nerve) bị xáo trộn, đi đứng không được (uncoordination)…
Một cách tổng quát những dấu hiệu liên quan đến bệnh ung thư khi mới phát khởi là:
* Painless bleeding (chảy máu không đau)
* Unexplain loosing weight (giảm cân nhanh không rõ lý do, bây giờ chưa thấy mệt)
* Painless nodule (xuất hiện những mục không đau)
Giai đoạn sau cùng của bệnh ung thư: thân thể còn da dính xương, rất mệt và đau đớn...
Nên đi khám tổng quát, xét nghiệm máu, X-quang, CT, MRI hay siêu âm v.v… hầu phát hiện sớm bệnh ung thư như: hạch, máu, tuyến giáp trạng, cổ họng, tụy tạng, da, xương, hệ sinh dục… Nên bình tĩnh, một số bệnh ung thư được trị khỏi khi được phát hiện sớm.
